Porozumienie jest ogromnie ważne dla transformacji ekologicznej i cyfrowej. Zapewni też UE odporność w burzliwych czasach. Nowe przepisy to prawdziwa rewolucja dla Europy w kluczowym sektorze półprzewodników. Szybkie wdrożenie dzisiejszego porozumienia pozwoli nam zmienić naszą zależność w wiodącą pozycję rynkową, nasze słabe strony w suwerenność, nasze wydatki w inwestycje. Akt w sprawie czipów wysuwa Europę na wiodącą pozycję, jeśli chodzi o najnowocześniejsze technologie o zasadniczym znaczeniu dla transformacji ekologicznej i cyfrowej.
Ebba Busch, szwedzka minister energetyki, przedsiębiorczości i przemysłu oraz wicepremier.
Trzy filary
Aby umożliwić realizację celów aktu w sprawie czipów, Komisja zaproponowała trzy główne kierunki działania („filary”). Są to:
- inicjatywa „Czipy dla Europy”, wspierająca budowanie zdolności technologicznych na dużą skalę
- ramy zapewniające bezpieczeństwo dostaw i odporność poprzez przyciąganie inwestycji
- system monitorowania i reagowania kryzysowego, umożliwiający przewidywanie niedoborów dostaw i reagowanie w przypadku kryzysu.
Oczekuje się, że inicjatywa „Czipy dla Europy” uruchomi 43 mld EUR w ramach inwestycji publicznych i prywatnych, w tym 3,3 mld EUR z budżetu UE. Działania te będą realizowane przede wszystkim za pośrednictwem Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Czipów, które będzie partnerstwem publiczno-prywatnym obejmującym Unię, państwa członkowskie i sektor prywatny.
Główne elementy kompromisu
Jeśli chodzi o pierwszy filar, osiągnięty dziś kompromis wzmacnia kompetencje Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Czipów, które – zgodnie z jego programem prac - będzie odpowiedzialne za wybór centrów doskonałości.
Jeżeli chodzi o drugi filar, ostateczny kompromis do kategorii tzw. zakładów pierwszych w swoim rodzaju zalicza także zakłady wytwarzające urządzenia wykorzystywane w produkcji półprzewodników. Zakłady pierwsze w swoim rodzaju zwiększają bezpieczeństwo dostaw na rynku wewnętrznym i mogą korzystać z przyspieszonej procedury wydawania pozwoleń. Ponadto centra projektowania, które znacznie poszerzają zdolności Unii w dziedzinie innowacyjnego projektowania czipów, mogą otrzymać przyznawany przez Komisję europejski znak „centrum doskonałości w zakresie projektowania”. Państwa członkowskie mogą wspierać takie centra zgodnie z obowiązującymi przepisami.
W kompromisie podkreślono również znaczenie współpracy międzynarodowej i ochrony praw własności intelektualnej jako dwóch kluczowych elementów tworzenia ekosystemu półprzewodników.
Budżet
W ramach programu „Cyfrowa Europa” wskazano nowy cel dotyczący półprzewodników, który pozwoli wspierać budowanie zdolności w sektorze czipów. Na inicjatywę „Czipy dla Europy” uruchomiono również środki z programu „Horyzont Europa” w łącznej wysokości 3,3 mld EUR. Kwestie finansowania rozwiązano w granicach obowiązującego porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie wieloletnich ram finansowych. Finansowanie to uzupełnia zasoby już przydzielone na podobne cele w wieloletnich ramach finansowych oraz za pośrednictwem cyfrowego komponentu Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
Kontekst
Czipy to małe urządzenia składające się z półprzewodników (materiałów umożliwiających lub blokujących przepływ energii elektrycznej), które mogą przechowywać duże ilości informacji oraz wykonywać operacje matematyczne i logiczne. Mają zasadnicze znaczenie dla szerokiej gamy produktów codziennego użytku: od kart kredytowych po samochody czy smartfony. Oczekuje się, że wraz z rozwojem sztucznej inteligencji, sieci 5G i internetu rzeczy znacznie wzrośnie popyt na czipy i półprzewodniki oraz gama ich zastosowań.
Obecnie Europa jest zbyt zależna od czipów produkowanych poza jej granicami, co stało się szczególnie widoczne podczas kryzysu związanego z Covid-19. Przemysł i inne sektory strategiczne, takie jak ochrona zdrowia, obrona czy energetyka, zmagały się z zakłóceniami i niedoborami dostaw. Akt w sprawie czipów ma zmniejszyć podatność UE na zagrożenia i uniezależnić ją od podmiotów zagranicznych. Ma także wzmocnić bazę przemysłową UE w zakresie czipów, umożliwić wykorzystywanie szans biznesowych w przyszłości i przyczynić się do powstania wysokiej jakości miejsc pracy. Dzięki temu wzrośnie bezpieczeństwo dostaw, odporność i suwerenność technologiczna Unii w dziedzinie czipów.
8 lutego 2022 r. Komisja opublikowała proponowane rozporządzenie. 1 grudnia 2022 r. Rada przyjęła podejście ogólne do zaproponowanego tekstu. 15 lutego 2023 r. Parlament Europejski przegłosował swój mandat negocjacyjny.
Co dalej?
Wstępne porozumienie osiągnięte dziś przez Radę i Parlament Europejski musi teraz zostać sfinalizowane, zatwierdzone i formalnie przyjęte przez obie instytucje.
Po przyjęciu aktu w sprawie czipów Rada zmieni Jednolity Akt Podstawowy dotyczący zinstytucjonalizowanych partnerstw w ramach programu „Horyzont Europa”. Chodzi o to, by umożliwić ustanowienie Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Czipów, które opiera się na istniejącym Wspólnym Przedsięwzięciu na rzecz Kluczowych Technologii Cyfrowych i zmienia jego nazwę. Zmiany do Jednolitego Aktu Podstawowego są przyjmowane przez Radę po konsultacji z Parlamentem.
Oba teksty zostaną opublikowane w tym samym czasie.
