W nadchodzących latach 12 państw członkowskich przeznaczy w ramach finansowania nawet 2,9 mld euro. Oczekuje się, że finansowanie publiczne odblokuje dodatkowe 9 mld euro inwestycji sektora prywatnego, tj. kwotę ponad trzykrotnie wyższą niż wyniesie pomoc państwa. Przedmiotowy projekt stanowi uzupełnienie pierwszego projektu IPCEI dotyczącego łańcucha wartości baterii – pierwszy Komisja zatwierdziła w grudniu 2019 r.
Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, skomentowała: W przypadku ogromnych wyzwań związanych z innowacjami, stojących przed gospodarką europejską, ryzyko może być zbyt duże, by zmierzyło się z nimi tylko jedno państwo członkowskie lub jedno przedsiębiorstwo. W związku z tym rozsądne jest, aby rządy europejskie współpracowały w celu wspierania przemysłu w rozwijaniu bardziej innowacyjnych i zrównoważonych baterii. Przyjęty dzisiaj projekt jest przykładem tego, jak polityka konkurencji idzie w parze z innowacjami i konkurencyjnością, umożliwiając wprowadzanie przełomowych innowacji przy jednoczesnym zapewnieniu, by ograniczone zasoby publiczne były wykorzystywane do przyciągania inwestycji prywatnych, a zakłócenia konkurencji zostały zminimalizowane. Otrzymanie znacznego wsparcia wiąże się również z wzięciem na siebie odpowiedzialności: społeczeństwo musi odnieść korzyści ze swojej inwestycji, dlatego też przedsiębiorstwa otrzymujące pomoc muszą generować pozytywne efekty mnożnikowe w całej UE.
Wiceprzewodniczący Maroš Šefčovič, odpowiedzialny za europejski sojusz na rzecz baterii, powiedział: Dzięki skoncentrowaniu się na bateriach następnej generacji ten istotny ogólnoeuropejski projekt pomoże zrewolucjonizować rynek baterii. Zwiększy również naszą strategiczną autonomię w sektorze o zasadniczym znaczeniu dla zielonej transformacji i długoterminowej odporności Europy. Zaledwie trzy lat temu unijny przemysł baterii miał marginalne znaczenie. Dziś Europa jest istotnym punktem na światowej mapie miejsc, w których wytwarzane są baterie. Do 2025 r. nasze działania w ramach europejskiego sojuszu na rzecz baterii doprowadzą natomiast do powstania przemysłu zdolnego do zasilania co najmniej sześciu milionów samochodów elektrycznych rocznie. Nasz sukces opiera się na współpracy, przy czym tylko w ramach tego projektu przewidziano około 300 partnerstw między podmiotami przemysłowymi i naukowymi.
Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton powiedział: Łańcuch wartości baterii odgrywa strategiczną rolę w realizacji naszych ambicji w zakresie czystej mobilności i magazynowania energii. Ustanawiając kompletny, zdekarbonizowany i cyfrowy łańcuch wartości baterii w Europie, możemy zapewnić naszemu przemysłowi przewagę konkurencyjną, stworzyć bardzo potrzebne miejsca pracy i zmniejszyć naszą niepożądaną zależność od państw trzecich - krótko mówiąc, zwiększyć naszą odporność. Ten nowy projekt IPCEI dowodzi, że europejski sojusz na rzecz baterii, który jest ważnym elementem zestawu narzędzi polityki przemysłowej UE, przynosi efekty.
Projekt obejmie cały łańcuch wartości baterii, począwszy od ekstrakcji surowców, poprzez opracowanie i produkcję ogniw i zestawów baterii, po recykling i unieszkodliwianie odpadów w gospodarce o obiegu zamkniętym, ze szczególnym naciskiem na zrównoważony rozwój. Oczekuje się, że projekt przyczyni się do opracowania całego szeregu nowych przełomowych technologii, w tym innego składu chemicznego ogniw i nowatorskich procesów produkcji, a także innych innowacji w łańcuchu wartości baterii. Uzupełni to wyniki osiągnięte w ramach pierwszego projektu IPCEI dotyczącego baterii.
Ocena przeprowadzana przez Komisję
Komisja oceniła proponowany projekt na podstawie unijnych zasad pomocy państwa, a w szczególności komunikatu dotyczącego ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI). W przypadkach, w których inicjatywy prywatne wspierające przełomowe innowacje nie są realizowane ze względu na znaczne ryzyko, jakie za sobą pociągają, komunikat w sprawie pomocy państwa w zakresie projektów IPCEI pozwala państwom członkowskim na podjęcie wspólnych działań, aby zniwelować niedoskonałość rynku, zapewniając jednocześnie, że korzyści odniesie cała unijna gospodarka, i ograniczając potencjalne zakłócenia konkurencji.
Komisja stwierdziła, że proponowany projekt IPCEI spełnia wymogi określone w komunikacie. W szczególności Komisja zauważyła, że:
- projekt pomoże osiągnąć wspólny cel, wspierając strategiczny dla przyszłości Europy łańcuch wartości, w szczególności w odniesieniu do czystej i niskoemisyjnej mobilności;
- projekt jest bardzo ambitny, ponieważ jego celem jest opracowanie technologii i procesów, które wykraczają poza aktualny stan techniki i które umożliwią znaczącą poprawę wyników i bezpieczeństwa oraz zmniejszenie wpływu na środowisko;
- projekt wiąże się również ze znacznym ryzykiem technologicznym i finansowym, w związku z czym wsparcie ze środków publicznych jest konieczne, aby zachęcić przedsiębiorstwa do inwestycji;
- pomoc dla poszczególnych przedsiębiorstw jest ograniczona do tego, co jest konieczne i proporcjonalne oraz co nie zakłóca bezpodstawnie konkurencji. Komisja sprawdziła w szczególności, że planowane łączne maksymalne kwoty pomocy odpowiadają kosztom kwalifikowalnym projektów oraz niedopasowaniu poziomu ich płynności. Co więcej, jeżeli duże projekty stanowiące część IPCEI będą wyjątkowo udane i przyniosą dodatkowe dochody netto, przedsiębiorstwa spłacą odpowiednim państwom członkowskim część pomocy otrzymanej ze środków publicznych (mechanizm wycofania);
- wyniki projektu będą przekazywane przez uczestniczące w nim przedsiębiorstwa korzystające ze wsparcia publicznego europejskiej społeczności naukowej i przedstawicielom sektora innym niż uczestniczące przedsiębiorstwa i państwa. W rezultacie w całej Europie wystąpi pozytywny efekt mnożnikowy.
Na tej podstawie Komisja stwierdziła, że projekt jest zgodny z unijnymi zasadami pomocy państwa.
Finansowanie, beneficjenci i kwoty pomocy
W projekcie udział weźmie 42 uczestników bezpośrednich, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) i start-upy, prowadzące działalność w więcej niż jednym państwie członkowskim. Uczestnicy bezpośredni będą ściśle współpracować między sobą (przewiduje się prawie 300 współprac), a także z ponad 150 partnerami zewnętrznymi, takimi jak uczelnie wyższe, organizacje badawcze i MŚP w całej Europie. Cały projekt powinien zakończyć się do 2028 r. (przy czym harmonogramy poszczególnych podprojektów różnią się).
Uczestników bezpośrednich, wspierające ich państwa członkowskie i dziedziny projektów przedstawiono poniżej:
Więcej na stronie Komisji Europejskiej.
