Polska

W październiku 2022 roku na zaproszenie aicep Portugal wzięliśmy udział w studyjnym wyjeździe aby poznać portugalski sektor narzędziowy, który specjalizuje się w produkcji form wtryskowych. To jedna z najbardziej zaawansowanych branż w Europie.

NA POCZĄTKU BYŁO ... SZKŁO
Początki sektora narzędziowego w Portugalii sięgają okresu powojennego i związane są miastem Marinha Grande, leżącym ponad 130 kilometrów na północ od Lizbony. Co ciekawe, pierwsze narzędziownie wywodzą się z produkcji wyrobów szklanych. W tym mieście od XVIII wieku działały huta szkła. Pod koniec
lat 40. XX wieku zaczęły powstawać firmy produkujące formy do tworzyw sztucznych, w oparciu o zdobyte doświadczenie przy konstrukcji form do szkła. Spin-offy nasiliły się w kolejnym dziesięcioleciu. Swoją wiedzę i doświadczenie z hut szkła technicy postanowili wykorzystać w szybko rozwijającym się w tym czasie sektorze przetwórstwa tworzyw sztucznych.

Pierwszą branżą, dla której rozpoczęto wytwarzać formy wtryskowe do tworzyw sztucznych był sektor zabawkarski. Portugalskie narzędziownie zaczęły produkować m.in. formy do lalek. Formy były wytwarzane w dużej mierze na eksport do Wielkiej Brytanii, a następnie przez wiele lat największym rynkiem zbytu, aż do początku lat 90. XX w. były Stany Zjednoczone. I nie tylko w obszarze form wtryskowych do zabawek. - Ale zaczęliśmy od zabawek - mówi Manuel Oliveira, sekretarz generalny stowarzyszenia CEFAMOL, które od 1969 roku zrzesza i reprezentuje portugalskie narzędziownie form wtryskowych. - Zabawki były jednym z obszarów, w których zaczęliśmy współpracować na rynkach międzynarodowych. Potem rozwijaliśmy kooperację z innymi branżami. Od lat 80. i 90. XX wieku nastąpiło coraz silniejsze powiązania z takimi sektorami jak AGD, sprzętu elektrycznego i rzecz jasna motoryzacją. - Dziś przemysł motoryzacyjny jest naszym główny partnerem - mówi Manuel Oliveira.

Sektor narzędziowni w Portugalii liczy 498 podmiotów i skupiony jest w okolicach dwóch miast. Większość firm, około 55% narzędziowni, działa w Marinha Grande i jej okolicach. Drugim znaczącym centrum są okolice miasta Oliveira de Azeméis, leżącego 40 kilometrów na południe od Porto. W tym mieście ma swoją siedzibę Grupa Simoldes, której dział tworzyw sztucznych ma w Polsce dwa zakłady, w Jelczu-Laskowicach i w Żorach. - Nasza branża zatrudnia 10,4 tys. osób - dodaje sekretarz generalny CEFAMOL. Struktura firm jest bardzo zróżnicowana. Z jednej strony są małe podmioty zatrudniające po kilka, kilkanaście osób.

Z drugiej strony są duże firmy o międzynarodowym zasięgu. Posiadają swoje zakłady lub biura w krajach UE lub Ameryce Północnej i Południowej. Niektóre przedsiębiorstwa dzięki m.in. prowadzonym akwizycjom zatrudniają nawet ponad tysiąc pracowników. Znaczna część firm dysponuje nie tylko narzędziowniami ale własnymi wydziałami/firmami, które produkują seryjnie komponenty z tworzyw sztucznych.


Sektor produkcji form wtryskowych w Portugalii jest obecnie 3. w Europie i 8. na świecie. W ciągu ostatniej dekady nastąpił ogromny wzrost, szczególnie do roku 2018. W ostatnich latach odnotowywany jest spadek, ze względu na spowolnienie przemysłu motoryzacyjnego, głównie w Europie. Swoje przysłowiowe „trzy grosze” dołożyła też od 2020 roku pandemia koronawirusa. W 2021 roku sprzedaż firm narzędziowych wyniosła 580 mln euro a wartość eksportu była na poziomie 492 mln euro. Portugalskie narzędziownie mają klientów w 87 krajach na świecie. Głównym rynkiem zbytu są odbiorcy w krajach Unii Europejskiej.

Ponad ¾ form wtryskowych (78 proc.) trafia do odbiorców na rynek wspólnotowy, przed wszystkim do Niemiec (18 proc.), Hiszpanii (16 proc.) i Francji (14 proc.). Ważnymi partnerami są także kraje Europy Środkowo-Wschodniej. - Polska plasuje się na 4. lub 5. miejscu, jak w 2021 roku, zamiennie w zależności od roku z Czechami - mówi Manuel Oliveira. - W minionym roku na polskich klientów przypadało 6 proc. naszego eksportu. Co ciekawe, w 2021 r., obroty z Polską są wyższy niż na przykład ze Stanami Zjednoczonymi (5 proc.).

Jak już wspomniano, portugalskie narzędziownie działają obecnie głównie na potrzeby przemysłu motoryzacyjnego .Odpowiada ona za 78 proc. obrotów. Kolejne miejsca należącą do sektorów: packacing (8 proc.) oraz medycznego i elektronicznego (po 3 proc.).

Pełna wersja artykułu jest dostępna w kwartalniku AutomotiveSuppliers.pl review 4/2022.

Pobierz kwartalnik 4/2022

Archiwalne wydania „AutomotiveSuppliers.pl review” są dostępne bezpłatnie w serwisie AutomotiveSuppliers.pl (dla subskrybentów).